Kırarım boynuzunu iblis!, Annenle düzgün konuş, halil pazarlama kapınızda, ve o tanıdık ses, ‘Kırarım boynuzunu iblis’. İşte Oktay Sözbir, Türk tiyatrosunun ve televizyonunun unutulmaz yüzlerinden biri. Onu tanıdığımızda, sanki yıllardır hayatımızın bir parçasıymış gibi hissettik. Özellikle Bizimkiler dizisindeki “Yandan Çarklı Halil” tiplemesiyle gönüllerimize taht kuran bu usta sanatçı, ticaretin dehası, halil üniversitesi'nin mimarı kaynı Yengeç Hüseyin'in sürekli oyununa gelen ama yeri gelince da bastonu indirmekten hiç çekinmeyen huysuz ve sinirli halil gıdanın sahibi.
Annenizi kızdırmayın -
Ne annesi baba unuttun herhalde bizim annemiz çoktan öldü
Ne dedin sen kırarım boynuzunu iblis
Bırak halil bey anne deme şunlara baksana morardılar. Hay anneniz kadar taş düşsün başınıza…
Oktay Sözbir, 15 Aralık 1942’de İstanbul'da doğdu. Sanat dünyasına adım attığı yer, 1962 yılında İstanbul Şehir Tiyatroları oldu. Bu, onun için bir başlangıç değil, adeta bir tutku yolculuğunun ilk durağıydı. Genç yaşta sahneye çıkan Sözbir, tiyatro sahnesinin büyüsüne kapılmış, seyircilerin alkışlarıyla ruhunu beslemişti. İstanbul Şehir Tiyatroları, onun yeteneğini keşfettiği ve geliştirdiği bir yuva oldu. Burada, tiyatronun disiplinini ve büyüsünü öğrenirken, aynı zamanda kendi özgün tarzını yaratmaya başladı. Sözbir, sadece devlet tiyatrolarıyla yetinmedi. 1964 yılında Ankara Sanat Tiyatrosu’nda Ayak Bacak Fabrikası ve Arturo-Ui’nin Önlenebilir Tırmanışı gibi önemli eserlerde sahne aldı. Ardından 1968’de Halk Oyuncuları ile çalışarak tiyatro dünyasındaki yelpazesini genişletti.
Oktay Sözbir’in kariyeri, özel tiyatrolarda da parladı. Gülriz Sururi-Engin Cezzar Tiyatrosu, Şan Tiyatrosu ve Dormen Tiyatrosu gibi dönemin en prestijli sahnelerinde yer aldı. Bu tiyatrolar, Türk tiyatrosunun altın çağını yaşadığı mekanlardı ve oyuncu, burada hem yeteneğini sergiledi hem de Türk tiyatrosunun gelişimine katkıda bulundu. Gülriz Sururi-Engin Cezzar Tiyatrosu’nda, özellikle Keşanlı Ali Destanı gibi ikonik eserlerdeki rolleriyle izleyicileri büyüledi. Şan Tiyatrosu’nun müzikal atmosferinde ve Dormen Tiyatrosu’nun zarif sahnesinde, Sözbir’in performansı adeta bir sanat şölenine dönüşüyordu. Bu sahnelerde, Sözbir’in oyunculuğu sadece teknik bir ustalık değil, aynı zamanda bir duygu aktarımıydı. Onun sahneye çıkışında, bir karakterin ruhunu canlandırırkenki içtenliği, seyircilerin kalbine dokunurdu. Her rolü, sanki kendi hayatından bir kesitmiş gibi oynar, izleyiciyi kahkahaya ya da gözyaşına boğardı.
Bizimkiler dizisindeki “Yandan Çarklı Halil” karakteriyle yakaladı. Bu rol, sadece bir karakter değil, adeta bir kültür ikonuydu. Halil’in dobra, sinirli ve biraz da parayı seven halleri, Türk izleyicisinin kalbinde derin bir iz bıraktı. Bizimkiler, bir apartman dairesinde geçen sıradan ama bir o kadar da samimi hikayeleriyle, Türkiye’nin televizyon tarihinde bir çığır açtı. Oktay Sözbir’in canlandırdığı Yandan Çarklı Halil, bu hikayelerin en renkli parçalarından biriydi. Onun her sahnesi, kavga, baston ve hazineden bedava bir arazi kapıp üstüne her defasında bir şeyler kondurmakla geçiyordu. Bastonu silahıydı, o baston her defasında ya Kapıcı Cafer'in ya da Yengeç Hüseyin'in kafasında patlıyordu.. Halil’in “yandan çarklı” lakabı, onun farklı dümenler çeviren ama belli etmeyen kişiliğini yansıtırken, bu roldeki oyunculuğu karakterini unutulmaz kıldı. Sözbir, Bizimkiler dışında da birçok dizi ve filmde rol aldı. Eylül Fırtınası (1999), Duruşma (1999), Yazlıkçılar (1994), Çiçekler Açmak İster (1990), Doktorlar (1989) ve On Kadın (1987) gibi yapımlarda yer alarak geniş bir izleyici kitlesine ulaştı. Her rolünde, karakterin ruhunu yakalamayı başaran Sözbir, Türk sinema ve televizyon dünyasında kalıcı bir iz bıraktı.
1990 yılından itibaren İstanbul Şehir Tiyatroları’nda görevine devam eden Oktay Sözbir, sanatına olan tutkusunu hiç kaybetmedi. Ancak, 2006 yılında, Ferhad ile Şirin oyununun provaları sırasında rahatsızlanarak hastaneye kaldırıldı. Uzun süredir kanserle mücadele eden usta oyuncu, 4 Şubat 2006’da İstanbul’da hayata veda etti. Cenazesi, Kadıköy Haldun Taner Sahnesi’nde düzenlenen duygusal bir törenin ardından, Ümraniye Kocatepe Mezarlığı’nda toprağa verildi.
"Kırarım boynuzunu iblis"
